Frankrijk

Frankrijk – La Grande Nation

Frankrijk is, alle concurrentie ten spijt, nog steeds het meest toonaangevende wijnland in de wereld. Het is een land met een werkelijk unieke veelzijdigheid dat tal van wijnen heeft voortgebracht die als voorbeelden dien(d)en voor de rest van de wereld: Bordeaux, Bourgogne, Champagne …

Het is alleen niet meer zo dat Frankrijk het monopolie heeft op grote wijnen. Dat ligt niet zo zeer aan Frankrijk zelf, maar aan de enorme vooruitgang van de wijnbouw in zo veel andere landen.

Terroir
De wijnbouw werd in Frankrijk geïntroduceerd door Griekse kolonisten. Dat gebeurde rond 600 voor Christus, in de omgeving van het huidige Marseille. Geleidelijk aan zou de wijnstok zich over heel Gallië verspreiden, vrijwel altijd de loop van rivieren volgend. Door eeuwenlange ervaring hebben de Fransen ontdekt welke druivenrassen het het best in welke omgeving deden. Ze hebben daar een mooie term bij bedacht: terroir. Terroir omvat zowel bodem, klimaat als ligging. Het zou het voornaamste kenmerk moeten zijn van traditionele Franse wijnen. Vandaar dat vermelding van druivensoorten zo vaak achterwege blijft. In geologisch opzicht is Frankrijk uitzonderlijk rijk bedeeld. Het kent alle denkbare soorten bodems en bodemsamenstellingen. In klimatologisch opzicht staat een groot deel van het land onder invloed de Atlantische Oceaan. Dat betekent een gematigd temperatuurverloop met de nodige neerslag. Alleen langs de kust van de Middellandse Zee en in het Rhônedal is er sprake van een uitgesproken mediterraan klimaat.

Etiketten
Frankrijk heeft als eerste land een systeem van gecontroleerde herkomstbenamingen ingevoerd. In 1935 werd de wet op de appellations d’origine contrôlée (AOC) van kracht. AOC’s definiëren de begrenzing van een herkomstgebied en de manier waarop de wijn gemaakt moet worden. Daarvoor beroept men zich op tradities. Het nadeel daarvan is dat er maar weinig ruimte is voor experimenten. Ook is een AOC niet noodzakelijkerwijs een garantie voor kwaliteit.

Frankrijk kent daarnaast nog een aantal andere herkomstbenamingen:
Vin de Table voor wijnen van uiterst eenvoudige kwaliteit.
Vin de Pays voor wijnen met gedefinieerde herkomst. Kan zowel slaan op traditionele wijnen die samengesteld worden uit diverse druivensoorten als op cépagewijnen. De bekendste is de Vin de Pays d’Oc.
Vin Délimité de Qualité Supérieure (VDQS) is een sterk in belang afgenomen ‘overgangsstatus’ voor wijnen tussen Vin de Pays en AOC. De meeste kandidaten zijn inmiddels namelijk tot AOC gepromoveerd.

Crus
In diverse Franse streken kun je in een of andere vorm de term Cru op het etiket tegenkomen.

In de Bourgogne en in de Elzas slaat de benaming Grand Cru op wijngaarden met een (op papier) bijzonder kwaliteitspotentieel c.q. terroir. Premiers Crus in de Bourgogne staan een trapje onder de Grands Crus. Grands Crus worden louter vermeld onder eigen naam, Premiers Crus altijd na de gemeentenaam.

In Bordaux liggen de zaken totaal anders. In Saint-Emilion slaat Grand Cru op een zo groot deel van de appellation, dat er maar weinig waarde aan te hechten valt. Anders ligt dat dan weer met de classificatie Grand Cru Classé, die op de wijn van individuele bedrijven van toepassing is. Crus Classés en classificaties van châteaux zijn in Bordeaux verder te vinden in Pessac-Léognan (Graves), Saint-Emilion, Sauternes en niet te vergeten in de Médoc met z’n befaamde Classement met een onderverdeling in vijf klassen. Dat is sinds 1855 slechts één keer aangepast. In 1973 promoveerde Mouton-Rothschild van 2e tot 1e cru. Onder de crus classés van de Médoc komen de crus Bourgeois, die op hun beurt weer onderverdeeld zijn in drie categorieën.

In de Champagne heeft men weer een andere interpretatie van de begrippen Grand en Premier Cru. Daar slaan ze op de kwaliteit van de druiven uit een bepaald dorp.

In de Beaujolais tenslotte zijn er tien Crus zonder verdere toevoeging. Dat zijn appellations die op een bepaalde gemeente of combinatie van gemeentes slaan.